Âmentü Gemisi Nasıl Yürüdü?
HAYAL PERDESİ - Gündem 13.02.2014

Âmentü Gemisi Nasıl Yürüdü?

Sezer Tansuğ’un Tonguç Yaşar’la birlikte yaptığı 1970 tarihli Âmentü Gemisi Nasıl Yürüdü isimli “canlandırma”nın bir ilk ve öncü çalışma olduğu sık sık dile getirilir. Ancak bu eserin önemi animasyon tarzından, tekniklerinden veya “gelenekten yararlanmak” gibi günümüzde sürekli atıf yapılan fakat kavram kargaşasının toz dumanında iyice belirsizleşen bir ilgiden değil, “sanat” söz konusu olduğunda halen ve belki de hep güncel kalacak bir soruyu dile getirmiş olmasındandır. Bu soru, “söz, imge ve varlık” ilişkisi diyebileceğimiz alana ilişkindir.  

Batı düşüncesinde söz ve imgenin birbirleriyle olan ilişkilerinin öncelikle yazı ve buna bağlı olarak hafıza meselesinde ortaya çıktığı düşünülürse, aralarındaki çatışmanın da söz ve imgenin zaman’la olan ilişkilerinde belirginleştiği kolayca görülebilir. Nitekim on dokuzuncu yüzyıla kadar resmin zamanla ilgisi kurulamamış, resim daha çok zamansız kabul edilen bir alanla yani idea, form veya hakikate “benzerlik”le düşünülmüştür. Söz ise hakikatle bir “temsil” ilişkisi içindedir ve yokluğunda yerine geçerek ona vekâlet eder. Burada “söz”ün asliliği, canlı konuşma durumunu referans alır. Yazılı söz ise en iyi ihtimalle “yaşayan ve nefes alan sözün” yalnızca bir imgesi -gölgesi/eidôlon- olacaktır.

Platon’un imgelere nasıl temkinli yaklaştığını biliyoruz. Nitekim ona göre “yazı resmetmeye (zôgrafia) benzer; yaşayan varlıklar gibi varlıklar yaratır; ama eğer biri onlara soru sormaya kalkışırsa heybetli sessizliklerini korurlar.” Sözlü ifade ise muhatabı diyalektiğe davet eder ve böylece filozof, karmaşık ve basit ruhlara kendilerine uygun tohumu, logosu ekebilir. Öte yandan ruhlara “yanlış” tohumlar ekilme tehlikesine karşı canlı sözlerin sofistik olanlara ek olarak tragedya ve lirik şiir gibi mimetik olanları da Politeia’nın dışına sürülür.

Gemuhluoğlu'nun yazısını Hayal Perdesi'nin son sayısından okumak için tıklayın.

ARKADAŞINA GÖNDER:
Ad Soyad:
Email Adresiniz:
Arkadaş(lar)ınızın Email Adresi:

birden fazla email adresi yazacaksanız boşluk ile ayırmalısınız.
NOTUNUZ:
Bilim ve Sanat VakfıKüre YayınlarıKlasik Yayınlarıİstanbul Şehir Üniversitesi
Hayal Perdesi © 2010 - hayalperdesi@hayalperdesi.net Yayımlanan malzemenin bütün hakları Hayal Perdesi’ne aittir. Kaynak göstererek alıntılanabilir. Yazıların sorumluluğu yazarlarına, reklamların sorumluluğu ilan sahiplerine aittir..