Yönetmenliğini Halit Refiğ’in üstlendiği 1989 yapımı Karılar Koğuşu, Kemal Tahir’in Malatya Cezaevi’ndeki gözlemlerine dayanan aynı isimli otobiyografik romanından uyarlanmıştır. Başrollerini Kadir İnanır, Hülya Koçyiğit ve Perihan Savaş’ın paylaştığı film, 1990 Altın Portakal Film Festivali’nde; En İyi Film, En İyi Yönetmen, En İyi Kadın Oyuncu, En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu ve En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu ödülleri olmak üzere beş ödül toplar. Malatya Cezaevi’ndeki kadınların dramının Murat (Kemal Tahir) isimli İstanbullu bir siyasi mahkûmun gözünden anlatıldığı filmin arka planında ise, II. Dünya Savaşı yıllarının Türkiyesi, Milli Şef döneminin baskıcı ortamı vardır. Film Halit Refiğ’in hayatında önemli bir yere sahip olan sinema yoldaşı, on yedi senelik dostu Kemal Tahir’e karşı bir vefa borcu niteliğindedir. Bu filmle yönetmen kadın mahkûmlardan ziyade, Kemal Tahir’in cezaevi deneyimleri çerçevesinde onun nasıl bir romancıya dönüştüğünü anlatır. Film bu yönüyle hapishanedeki insanların yaşamları, çaresizlikleri ile Kemal Tahir’in edebi şahsiyeti, aydın kimliği olmak üzere iki bağlamda ele alınabilir.
Ne Zalimdir Mahpushane
Film, çeşitli sebeplerle hapse düşmüş insanların yaşamlarından yola çıkar. Malatya Genelevi’nin ünlü sermayesi Tözey, çocuk yaştaki sevgilisiyle bir olup kocasını zehirleyerek öldüren ve hakkında idam hükmü verilen Hanım Kuzu başta olmak üzere, Milli Şef’e ve hükümete hakaret eden Hubuş Hanım, kaynanasını öldüren Sıdıka, cahillikten komşusunu öldüren Fatı, kadın gardiyanı Ayşe Ana, onun ölümüyle yerine gelen kızı Şefika, dört yaşındaki Aduş gibi ezilmiş insanların dramlarıyla hapishanenin iç yüzü ve mahkûmların psikolojisi çarpıcı bir şekilde ortaya konur. Acının, kederin, çaresizliğin, korkunun ve umudun iç içe geçtiği bu yerdeki insan manzaralarıyla “Anadolu kadınının bitmeyen çilesi” anlatılır. (Rüveyda Temel)
Yazanın tamamını Hayal Perdesi’nin 48. sayısında okuyabilirsiniz.