Sinema, diğer sanat dallarına göre yeni olsa da resim, müzik, heykel gibi köklü tarihleri olan sanatlardan yararlanabildiği ölçüde avantaj kazanır. Çekirdeğinde görüntüyü bulunduran sinemanın özellikle resim sanatı ile arasında ontolojik bir bağ vardır. Resim tarihi boyunca yapılan tartışmaların temelinde gerçeklik ve onun mimesisi varken bugün sinemada da aynı tartışmaların görülmesi bu bağa delildir. Bu bağ yetkin bir şekilde kullanılırsa ortaya nasıl bir film çıkacağının son zamanlardaki en iyi örneği ise Pawel Pawlikowski’nin 2013 yapımı Ida filmi. 2015 Yabancı Dilde En İyi Film Oscar’ı ile birlikte birçok ödül alan film, mekân dizaynında on yedinci yüzyıl Hollanda estetiğine (Johannes Vermeer) gönderme yaparken konusu itibariyle de bu estetiğin hakkını verir. Biçim ve içerikteki uyum, filmi birkaç güzel fotoğrafın çöpü olmak tehlikesinden kurtararak çoğu sanatçının amaçladığı aşkın uyuma yaklaştırır.
Rahibe adayı Anna, yeminden önce hiç görmediği teyzesini ziyaret etmek zorundadır. Bu mecburi ziyaret sonucunda bir Yahudi, ismininse Ida olduğunu öğrenen genç kadın, ailesinin mezarına gitmek isteyince altmışlı yılların Polonya’sında siyah-beyaz bir yolculuğa çıkılır. Teyze Wanda ve Ida’nın arasındaki dünyevilik-dindarlık gerilimi, bu yolculuğa bazı sorgulamaların da eşlik etmesini sağlar. Ida’nın Tanrı’yı kaybedip kaybetmeyeceği, rahibelik yemininden vazgeçip vazgeçmeyeceği izleyiciyi filmin başından itibaren tetikte tutar. Yönetmen aynı gerilimi 2004’te çektiği My Summer Of Love filminde de işler fakat Ida’daki gerilim daha olgundur. “Hayat karmaşık, sanat neden karmaşık olamasın?”sorusunu soran Pawlikowski, Ida ve Wanda’yı siyah-beyaz bir ekranda çeşitli griliklerle gösterir. Bu, sinemada net sınırlara alışkın izleyiciyi yer yer zorlayan bir deneyim olur. (Esra Toy)
1 http://www.theguardian.com/film/2015/ jan/30/pawel-pawlikowski-ida-criticism-film
Yazanın tamamını Hayal Perdesi’nin 49. sayısında okuyabilirsiniz.