Kral Henry filminde, yönetmen Jo Baier bize on yaşından, Fransa kralı olarak ölmesine kadar 4. Henry’nin tüm hayat hikâyesini anlatır. Protestan Navarre Kralı Henry, Nostradamus’un kehanetiyle bir anda hayatının gidişatını değiştirerek on yıllarca sürecek bir savaşın içerisinde kendini bulur. Binlerce insanın ölümü ve fakirlikle sonuçlanan bu savaşın nedeni iki Hıristiyan mezhebin çatışmasıdır. Katolik Fransa Kralı tahtını kaybetme korkusu ile paranoyaklaşmış bir haldedir. Bu yönetim zafiyetinde asıl sözü geçen kişi Kraliçe Catherine de Medici olmuş ve soğukkanlı ve acımasız kararlarıyla iktidarını her ne pahasına olursa olsun sürdürmek için çalışmıştır. Kraliçe, tahtında gözü olan diğer Katolik varislerle çatışırken, bir yandan Protestan olan Henry’nin saldırılarına karşı koymak zorunda kalır. Katolik varisler ile baş etmenin yolu, kiliseye daha dindar görünmektir. Bununla birlikte kraliçe, kızını Henry ile evlendirerek iktidarını geçici bir süre daha uzatır.
Filmin bütünlükten uzak yapısı burada izleyeni iki arada bir derede bırakır. Yönetmen, Katolikliğe ve Protestanlığa dair hiçbir detay veya gönderme yapmadan, onlarca insanın uğruna öldüğü bu kutsal mevzuları yüzeysel olarak aktarır. Henry, kral olarak halk tarafından kabul görmesi için bir anda Protestanlıktan Katolikliğe geçer. Bu değişim/dönüşüm, o kadar insanın ölmesinin nedenini de anlamsızlaştırır; Fransa’ya ve tüm Avrupa’ya zarar vermiş olan mezhep savaşının nedenleri üzerine düşünmeyi engeller. Yönetmen, bu anlam boşluğunun yerine Kral Henry’nin “dinlerüstü özgür düşünce inancını” koyar. Fakat ilk başta sempatik görünen dinlerüstü hümanizm, o kadar iktidar hırsının, sefaletin ve ölümün sonucunun sorgulanmasını güçleştirir. Kral Henry halkın içinde dolaşırken, artık kadınların tenceresinde tavuk kaynattıklarını -aç olmadıklarını- görerek yaptıklarının boşuna gitmediğini düşünür. Bu tek taraflı yorum, dinî inançları için hayatlarını kaybeden binlerce insanın ve onların geride acı içinde bıraktıkları aileleri için tatmin edici olmaktan uzaktır.
Senaryodaki Detayların Filme Etkisi
Senaryo ve yönetim olarak, sinemanın etkisini arttıran bir unsur da ‘detaylar’dır. Filmde kullanılan detaylar, izleyici olarak kendi tecrübelerimizle hikâyeye dâhil olmamızı sağlar. Bunun yanında kullanılan veya seçilen detaylar senaryo ve yönetim bağlamında filmin özgünlüğünün, emeği geçenlerin yeteneğinin de bir tezahürü olur. Filmde yer alan detayların her biri müstakil olarak, belli bir yön ve şiddette filmin bütününe hizmet eder. Bu aşamada tersi bir etki olması da muhtemeldir. Seçilen detaylar, bütüne hizmet etmediği takdirde, kendi yön ve şiddetleri doğrultusunda filmin odağını dağıtabilir.
Kral Henry de kendi içinde çok farklı olaylar dizinini ve detayları içerir. Bunun yanında yönetmenin kullandığı dil de filmin farklı yerlerinde belirgin farklılıklara uğrar. Bir roman uyarlaması olduğu halde film, 155 dakikalık seyir sırasında bir bütünlük kuramaz. Filmin bazı yerleri epik bir yapıt hissi uyandırırken, çoğunluğu komedi unsuru abartılmış bir Shakespeare trajedisini anımsatır. Kostümlerin ve müziklerin başarısı filmin bu eksiğini gidermekte ve filmin türler arasındaki sert geçişlerini önlemede yetersiz kalır. Filmde, savaşın anlamsızlığını ön plana çıkarmak için gösterilen gayret aşikârdır. Lakin bu gayretin mezhepler aracılığıyla “din” kurumunun anlamsızlığı olarak filmde kendine yer bulması, filmin inandırıcılığını zedeleyerek, mesajının da anlaşılmasını engeller.