As Sanat çok önemli bir seriye imza atarak, pek çok ödüllü modern klasiği DVD formatında seyircilerle buluşturuyor. İçlerinde Chicago, Emma, Saatler (The Hours), Frida, Ucuz Roman (Pulp Fiction), Çikolata (Chocolat), İngiliz Hasta (The English Patient), Hayat Güzeldir (Life is Beautiful) gibi Oscar ödüllü filmlerinin de olduğu seride, bizler de öne çıkan iki filmi sizler için değerlendirdik.
Saatler (The Hours)
Yön: Stephen Daldry
Oyuncular: Nicole Kidman, Meryl Streep, Julianne Moore
Amerika-İngiltere, 2002, 114 dk.
Michael Cunningham’a 1999’da en iyi kurgu dalında Pulitzer ve Pen/Faulkner ödüllerini kazandıran Saatler, Virginia Woolf ve romanı Mrs. Dalloway üzerinden bir kadının bir gününe dair zaman-mekân ilişkisi bakımından metinlerarasılık, kurgu içine ve dışına dair yeni bir bilinç akışı örneği sunar. Cunningham’ın Virginia Woolf ve Mrs. Dalloway’i uyarladığı romanını Stephen Daldry’nin 2002’de beyaz perdeye aktarmasıyla adaptasyon ve kurgu katmanları metinlerarası şölene dönüşür. Hikâye Mrs. Dalloway’in üç farklı zaman ve hayattan kadının dünyasına nasıl yansıdığını anlatırken, yazar Virginia Woolf’un bizatihi kendi hayatı bu kadınlardan biri oluyor. Saatler, yazarının Mrs Dalloway’i, kurgu karakterlerini ve intiharını yazma sürecini yansıtırken üç gölge kadın üzerinden girift bir kurgu-kader anlatısı sunuyor.
Modernist romanının önde gelen temsilcilerinden Woolf’un Mrs. Dalloway’inde kurgu, lineer bir zaman-mekân anlayışından ziyade dış dünyayı olumsuzlayarak, insan bilincini sürekli inşa eden iç gerçekliğini sonsuz ve helezonik bir zaman algısıyla monumental kurguya, bir bilinç akışı denemesine dönüştürür. Gerçekliğin bu dairevi zaman-mekân kurgu-dışılığında zayıflaması ve anlarda erimesi bilinç akışı yönteminin bu kurgu türünde belirmesine de müsaittir. “Gerçekçiliğe özgü ayrıntı, görevi endişeyi [angst] çağırmak olan kabusvari bir dünyanın, hayaletsi bir gerçek-dışılığın ifadesidir… Bilinç akışının bizzat kendisi realiteyi sunan bir vasıta olduğu için elbette yoğun olacaktır.” (1) Mrs. Dalloway’in yoğun ve iç içe geçmiş zaman ve mekân vurgusu bu kurgu dışılığı daha da vurgular. Saat zamanı ve psikolojik zaman Mrs. Dalloway’de en belirleyici ayıraçtır. Saat zamanı, zamanın gerçek yapısını bozar ve “saat zamanı” (temps) ile “psikolojik zaman” (durée) arasını ayırmaya ihtiyaç duyarız (Bergson). “Belirli bir zamanda olan hadiseleri konuştuğumuzda zamanları sanki mekânlarmış gibi düşünürüz. Zamanı “mekânsallaştırırız”. Bir sinema filmi ise tam manası ile işte bunu yapar: Selüloit üzerinde mekânsal olarak birbirine bitişik kareler olarak belirir. Saat de aynı şekilde Woolf’un yaptığı gibi zamanı “ufalayarak ve dilimleyerek” on iki saat dilimini fiziksel olarak belirgin bölümlere ayırır”. (2) Mrs. Dalloway’de Virginia kendi psikolojik saat medium’u üzerinden bilinç akışının bir uyarlamasını yansıtır. Aynı şekilde Michael Cunningham, bu tekniği ileri düzeyde ustalıkla kullanarak, psikolojik saat dilimleri arasında geçişler yapar ve yazarıyla eserini de buna dâhil eder. Birbirine geçişlere bir perde daha katan Stephen Daldry ise edebi düzeydeki ikili (double) kurgu plânını sinemaya aktarmasıyla adaptasyonun metinlerarası doğasına ve tür’üne üçüncü kez vurgu yapar. (Rümeysa Özcan)
(1) Lukacs, Georg. “The Ideology of Modernism”, The Meaning of Contemporary Realism. çev. E. Bone, Merlin Press, 1963.
(2) Whitworth, Michael. Authors in Context Virginia Woolf. Oxford University Press, 2005, 121.
DVD’de yer alan özel seçenekler:
Filmin Fragmanı
Müziklerin Yapımı
Virginia Woolf Hakkında
Üç Kadın
Stephen Daldry ile Söyleşi
Kitaptan Filme
Diğer Fragmanlar
Hayat Güzeldir (La Vita é Bella)
Yön: Roberto Benigni, Rod Dean
Oyuncular: Robert Benigni, Nicoletta Braschi, Giorgio Cantarini
İtalya, 1997, 116 dk.
Film, 2. Dünya Savaşı zamanında karısı ve oğlu ile birlikte Yahudi kamplarına götürülen Yahudi bir babanın ve peşinden giden İtalyan bir annenin, çocuğunu korumak için yaptığı sayısız özveriyi anlatır. 1998 yılında Cannes Film Festivali'nde Büyük Ödül'ü kazanmıştır. 1999'da 7 dalda Oscar'a aday olan film, en iyi yabancı film, en iyi erkek oyuncu ve en iyi müzik dallarında bu ödülü kazanır.
DVD’de yer alan özel seçenekler:
Filmin Fragmanı
Kamera Arkası
Diğer Fragmanlar
Söyleşiler: Roberto Benigni / Nicoletta Braschi